به گزارش قدس آنلاین، طی هفته های اخیر با حمله روسیه به اوکراین و به دنبال آن تحریم های آمریکا و اروپا علیه مسکو، تحولات جهانی به سرعت با پیچیدگی‌های زیادی مواجه شده است؛ به گونه ای که از یک طرف این تحولات در حالی که هنوز دنیا از تبعات ویروس کرونا و رکود ناشی از آن خارج نشده، اقتصاد جهانی و بهای انرژِی را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده و از طرف دیگر این نگرانی وجود دارد که سطح تنش ها در هفته های آتی افزایش یافته و دنیا شاهد وقوع یک جنگ جهانی دیگر باشد. علاوه براین مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته ای در وین نیز از بحران اوکراین متأثر شده و افق روشنی برای آن وجود ندارد.
به منظور بررسی تحولات مربوط به تداوم جنگ روسیه، تاثیر آن بر اقتصاد جهانی و بازار انرژی، چالش های پیش روی غرب و روسیه، جایگزین های احتمالی بازار گاز و نفت، روند توافق هسته ای، فرصت ها و چالش های پیش روی ایران برای ورود به بازار انرژی و چشم انداز تحولات آتی جهان با دکتر «عمار یوسف» پژوهشگر برجسته سوری مسائل اقتصاد بین الملل و حوزه انرژی گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه جزئیات این گفتگو را می خوانید:
سوال: به نظر شما روسیه تا چه زمانی به حملات خود در اوکراین ادامه خواهد داد و اهداف آن از این جنگ چیست؟
عمار یوسف: به طور قطع روسیه تا تحقق اهداف خود و آخر کار به این حملات علیه اوکراین ادامه خواهد داد. مهمترین هدف روسیه براندازی نظام حاکم بر «کی یف» است و می گوید که با انجام این حمله و براندازی دولت در حال دفاع از خود است. روسیه به هیچ وجه نمی پذیرد که ناتو در حیاط خلوت این کشور حضور داشته باشد و در نتیجه جنگ تا از بین بردن این تهدید و خطر از ناحیه اوکراین و دولت آن که تمایل به غرب و ناتو دارد، ادامه خواهد یافت.
سوال: به نظر شما تحریم های اعلامی آمریکا، اروپا و شرکت های بزرگ جهانی علیه روسیه تا چه میزان بر اقتصاد روسیه و روابط خارجی آن تاثیر خواهد گذاشت؟
عمار یوسف: بی شک این تحریم ها تاثیرات سختی بر اقتصاد روسیه خواهد گذاشت و به عبارت دیگر، اقتصاد روسیه تا حد زیادی با اقتصاد جهانی مرتبط است و به مانند اقتصاد ایران و چین و غیره نیست که ویژگی های خاص خود را دارند، بلکه بواقع با اقتصاد جهانی مرتبط است و حجم تحریم هایی که در بسته اولیه علیه روسیه اعمال شده بی سابقه است و پس از این نیز تحریم های جدیدی علیه آن وضع خواهد شد، علاوه براین سرعت اجرای آن نیز بسیار سریع بوده است، بنابراین تحریم ها تاثیر زیادی بر اقتصاد روسیه خواهد گذاشت و بی شک این تحریم ها، تحریم های سختی خواهد بود، هرچند روسیه از مدت ها پیش برای این جنگ برنامه ریزی کرده بود.
سوال: پس از اعمال تحریم ها علیه روسیه، بهای نفت و گاز به شکل کم سابقه ای در حال افزایش است؛ با توجه به این موضوع شما روند بازار انرژی را چگونه پیش بینی می کنید؟
عمار یوسف: طبیعی است که پس از این تحریم های سنگین علیه یکی از بزرگترین دارندگان نفت و گاز در جهان، بهای آن افزایش پیدا کند و به طور قطع این افزایش قیمت تا زمانی که جنگ روسیه علیه اوکراین ادامه داشته باشد، افزایش قیمت نیز ادامه خواهد یافت و تقاضا بر عرضه فزونی خواهد داشت.
سوال: به نظر شما کدام یک از طرف ها از این تحریم ها و تحولات زیان بیشتری خواهد دید؟
عمار یوسف: واقعیت این است که در هر جنگی، دو طرف به ویژه در عرصه اقتصادی زیان خواهند دید؛ روسیه به واسطه این تحریم ها سهم خود از بازار انرژی را از دست خواهد داد و از نقل و انتقالات مالی و اقتصاد آزاد محروم خواهد شد که این امر البته منجر به افزایش بهای نفت، گاز و غذا می شود که خوب صورت حساب این افزایش قیمت را کشورهای اروپایی باید بپردازند؛ بنابراین در چنین جنگی، نمی توان گفت که یک طرف زیان بیشتری می بیند و یک طرف زیان کمتر و به طور قطع هر یک از طرف ها به سهم خود دچار خسارت و آسیب خواهند شد.
سوال: به نظر شما آیا روسیه پیش از حمله به اوکراین این حجم از تحریم ها علیه خود را پیش بینی می کرد یا اینکه غافلگیر شده و به دام افتاده است؟
عمار یوسف: بله روسیه این تحریم ها را پیش بینی و خود را برای آن آماده کرده بود؛ مهمترین شاهد بر این مدعا این است که در برهه اخیر بسیاری از داریی های خود را به طلا تبدیل و ذخیره کرد تا در روزهای سخت تحریم از اقتصاد خود حمایت کند. علاوه براین کشوری مثل روسیه که با کشورهایی مثل ایران، چین و دیگر کشورهای غیرغربی روابط خوب دارد، می تواند تا حد زیادی با تحریم ها مقابله کند و بنابراین غافلگیر نشده است، اما مشکل اینجاست که شما هر اندازه هم که آماده باشید، حجم، شدت و قدرت تحریم ها تعیین خواهد کرد که اقتصاد شما تا چه میزان از آن تاثیر بپذیرد و در مورد روسیه این تحریم ها بسیار شدید است.
سوال: کشورهای اروپایی و آمریکا به دنبال یافتن جایگزین برای روسیه به منظور تامین انرژی مورد نیاز خود هستند؛ به نظر شما آیا امکان تحقق این هدف وجود دارد؟
عمار یوسف: بواقع امکان تعیین جایگزین برای گاز روسیه وجود دارد، به گونه ای که می توانند گاز مایع را از طریق کشتی و نفتکش ها از کشورهای دارای گاز وارد کنند؛ اما این مسئله به زمان نیاز دارد و هزینه های بیشتری را دربرخواهد داشت و زندگی را در اروپا برای شهروندان گران خواهد کرد که خوب طبیعتا تحمل آن دشوار است، بنابراین یافتن جایگزین ممکن است اما به زمان و تحمل هزینه های اضافی نیاز دارد.
سوال: به نظر شما اروپا این هزینه را تحمل خواهد کرد و نیاز خود به روسیه را قطع می کند یا بعد از مدتی تحریم ها را لغو کرده و به تجارت با روسیه برمی‌گردد؟
عمار یوسف: در مرحله اول اروپا این هزینه را متحمل شده و به منظور بی نیازی از روسیه برای یافتن جایگزین تلاش خود را خواهد کرد که در صورت یافتن جایگزین به فشارها علیه مسکو ادامه خواهد داد و مسیر خود را از آن جدا خواهد کرد؛ اما اگر نتواند در زمانی مشخص جایگزین مناسب را پیدا کند و هزینه های زندگی در این کشورها بسیار سنگین و غیرقابل تحمل شود، آن هم در زمانی که به دلیل بحران کرونا هنوز در رکود اقتصادی به سر می برد، به نظر من در چارچوب یک معادله مشخص تلاش خواهد کرد تا به گاز روسیه برگردد و بنحوی خود را از تبعات اقتصادی ناشی از آن نجات دهد.
سوال: به نظر شما احیای توافق هسته ای چگونه می تواند بر بازار انرژی تاثیر بگذارد؟ آیا ایران می تواند جایگزین روسیه در این عرصه برای اروپا باشد؟ فرصت ها و چالش های پیش روی ایران در این مسیر چیست؟
عمار یوسف: بی تردید احیای توافق هسته ای تاثیر زیادی بر ایجاد توازن در بازار انرژی خواهد گذاشت؛ ما می دانیم که ایران یک تولید کننده بزرگ نفت و گاز در جهان است و می تواند تا حد زیادی به بی نیازی اروپا از نفت و گاز روسیه کمک کند؛ اما مسئله این است که نمی توان اقتصاد را از سیاست جدا کرد، ایران، روسیه و چین توافقات استراتژیک و اقتصادی مهمی بایکدیگر دارند و در ایام تحریم روسیه و چین کمک زیادی به ایران کرده اند. ایران یکی ویژگی مهم دارد و آن اینکه همیشه برای خود استراتژِی های بلند مدت را به ویژه در موضوع نفت و گاز اتخاذ می کند؛ بنابراین حتی اگر توافق هسته ای احیا شود و توافقی نیز در مورد صادرات گاز ایران به اروپا صورت گیرد، این مسئله به زمان، هزینه، زیرساخت مناسب و همچنین پوشش سیاسی نیاز دارد که ایران این موضوع را به خوبی درک می کند و می داند که نمی تواند به غرب اتکای اطمینان بخشی داشته باشد.
سوال: برداشت شما از درخواست روسیه از آمریکا برای ارایه ضمانت کتبی و عدم تاثیر تحریم ها علیه آن بر روابط مسکو و تهران پس از احیای توافق هسته ای چیست؟
عمار یوسف: به نظر من این در خواست روسیه تا حدودی درخواستی به جاست؛ زیرا می دانیم که ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان انرژی می تواند بر سهم روسیه از بازار تاثیر بگذارد، از طرف دیگر نباید فراموش کنیم که روسیه و ایران در برهه گذشته توافقنامه های راهبردی متعددی با یکدیگر امضا کرده اند و در نتیجه این یک امر طبیعی است که روسیه بخواهد تا تحریم ها بر روابط آن با ایران تاثیرگذار نباشد و این درخواست بر روند مذاکرات وین اثرگذار خواهد بود، به گونه ای که اگر روسیه احساس کند توافق هسته ای از سهم آن در بازار انرژی کم خواهد کرد یا به آن زیان می رساند، بی تردید با آن مخالفت خواهد کرد و برای جلوگیری از احیای آن تلاش خواهد کرد.
سوال: با توجه به آنچه گفتید، تحولات پیش رو چه در عرصه جنگ اوکراین و چه در عرصه بازار انرژی را چگونه پیش بینی می کنید؟
عمار یوسف: اگر جنگ تداوم داشته باشد، خوب طبیعتا بیش از هزینه ها و زیان های میدانی که بر طرفین تحمیل می کند، تبعات اقتصادی بدی خواهد داشت و چنانچه کشورهای دیگری یعنی آمریکا و اروپا نیز وارد جنگ شوند، بی شک بهای انرژی به شکلی بی سابقه ای افزایش خواهد یافت و از این رو به نظر من جنگ در شرایط کنونی به نفع هیچکس نخواهد بود و براقتصاد تمام کشورهای جهان تاثیر خواهد گذاشت.
انتهای پیام/
نظر شما